Her Yönüyle Diyetler

Zayıflamak istendiğinde başarılı olmak için tek bir formül vardır; o da uzun dönemli, hayat tarzı haline getirilmiş, sağlıklı alışkanlıklarla oluşturulmuş bir programdır. Bunun için mutlaka bir uzmana danışmak ve gazete/internet/televizyon gibi kaynaklarda adı geçen diyetlerden medet ummamak gerekir. Diyetler kişiye özeldir ve herkeste farklı değişimlere yol açarlar. Hızlı kilo kaybetmek, hedefe çabuk ulaşmak, besinleri iyi ve kötü diye ayırmak, günlük çok düşük kalori almak, zayıflama ürünlerine başvurmak, tek besin öğesine dayalı diyetler yapmak (karbonhidratı kısıtlayan, yağı-proteini kısıtlayan) mutlaka sağlık açısından sorunlara neden olacağı gibi, verilen kiloların da tekrar alınacağı şüphesizdir. İnternette veya dergilerde rastladığınız bazı popüler diyetleri uygulamaya geçmeden önce bu yazıyı okumanızı tavsiye ederiz. Çoğunda karbonhidratların kısıtlandığı bu diyetler hiçbir uzmanca desteklenmemektedir, çünkü uzun vadede karşılaşılabilecek sorunlar son derece ciddidir.

ATKINS, THE CARBONHYDRATE’ S ADDICT (KARBONHİDRAT BAĞIMLISI), SUGAR BUSTERS (ŞEKER AVCILARI), SUZANNE SOMER’ S GET SKINNY ON FABULOUS FOOD (MUCİZE BESİNLERLE ZAYIFLAYIN) , PROTEIN POWER LİFE PLAN (PROTEİN GÜCÜ) ve PERRICONE PRESCRIPTION DİYETLERİ

DİYET MANTIĞI: Bu tür diyetlerde ortak nokta yüksek protein, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içerikleridir. Et, peynir, yumurta ve yağlar sınırlanmaz. Şeker, ekmek, makarna, süt, meyve, sebze, patates, beyaz pirinç, havuç, bal gibi karbonhidratlarsa kısıtlanır. Bu diyetlerde; vücudun yağ ve proteinleri metabolize ettiği ve karbonhidratlara, işlenmiş gıdalara ihtiyaç duyulmadığını düşünülür. Diyet, karbonhidrat tüketiminin azaltılmasıyla insülini kontrol altına almaya odaklıdır. Bu diyetlere göre, karbonhidratlar insülin salınımına neden olduğundan kilo alımı ve açlığı artırırlar. Karbonhidratın azaltılmasıyla, iştahın azalacağı ve vücudun karbonhidrat yakmak yerine enerjisini depo yağı yakmaya harcayacağı düşünülmektedir. Bir teoriye göre de protein ve karbonhidrat beraber yenildiğinde enzimler birbirini iptal etmekte, sindirimi zorlaştırmakta ve kilo alımı gerçekleşmektedir.

GERÇEKLER: Bazı besinlerin birbirleriyle kombine edilme şekillerinin kilo kaybını destekleyeceği veya protein ve karbonhidrat enzimlerinin birbirleri üzerine etkileri konusunda yeterince bilimsel veri yoktur. Bazı besinler doğal olarak hem protein hem de karbonhidrat içerirler; süt, fasulye, tam tahıl ekmekler gibi. Ve vücut bu besinleri yine de sindirir. Karbonhidratların sınırlanmasıyla diyette tüketimi artacak olan protein ve yağdan zengin bir beslenme, uzun vadede böbrek fonksiyonu, kolesterol seviyeleri, kalp hastalığı, osteoporoz ve kanser riskleri üzerinde olumsuz etkileri vardır. Ayrıca, karbonhidratların kısıtlanmasıyla meyve, sebze, süt ve diğer posa içeren besinler de kısıtlanmış olur. Bu besinlerden sağlanacak vitamin ve mineraller de şu durumda kısıtlanmış olur. Bu diyeti yapanlar bunu uzun süreli yapmakta zorlanabilirler çünkü damak zevki büyük ölçüde köreltilmektedir. Damak tadını karbonhidrat olmadan tatmin etmenin tek yoluysa yağı çoğaltmaktır. Şu durumda yükselen yağ oranının yükselen karbonhidrattan daha az tehlikeli olduğu söylenemez.

LIFE CHOICE ve THE PRITIKIN DİYETLERİ

DİYET MANTIĞI: Bu tür diyetler, düşük yağ ve yüksek karbonhidrat içeriğine sahiptir. Önemli nokta; sebze, meyve, fasulye, soya ürünleri ve zengin lifli besinler yemektir. Yağlar total kalorinin %10 unu geçmemelidir. Bu diyet düşük kalorili, düşük yağlı, bitkisel besinlerden zengindir, böylece kilo kaybı sağlandığı ve kalp sağlığına olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu diyette, düşük kalori yoğunluklu besinler tercih edilir, elma, esmer pirinç gibi. Bu yiyeceklerin gün boyunca yenmesinin açlığı azaltacağı ve kilo kaybı sağlayacağı düşünülmektedir. Düşük yağlı diyetler kalp hastalıkları ve kanserin önlenmesinde yararlı olabilir.

GERÇEKLER: %10 günlük yağ alımı yetersizdir, diyette esansiyel yağ asitlerine ve yağda eriyen vitaminlerin alımı için yağa ihtiyaç vardır. Bunun yanında ciddi ölçüde yağdan fakir bir diyettüketimiyle vücut kendisi yağ sentezlemeye başlayacaktır. Ayrıca yağdan fakir diyetlerde iştah ve damak tadı tatmin edilemeyebilir. Et tüketimi de azalacağından gerekli protein, B12 ve demir de yetersiz alınır.

WEIGHT WATCHERS DİYETİ

DİYET MANTIĞI: Bu diyeti uygulayanlar yiyecekleri kalorilerine göre değerlendirir. Her yiyeceğin kalorisi, yağ miktarı, lif miktarı bilinir ve bu değerlere dikkat edilir. İstenen her şey yenir ancak günlük limit içinde kalmak şartıyla, tek yasak büyük porsiyonlu fast food menüleridir.

GERÇEKLER: Böyle bir diyette, her şeyin serbest olması, yalnızca kalori limitini aşmamak yeterli değildir. Çünkü bu durumda çok yağlı, çok şekerli veya yanlış pişirme yöntemleriyle hazırlanmış besinlerin tüketimi bile serbest hale geçmekte. Önemli olna nokta kilo vermekse diyetle başarı sağlanabilir, ancak hem sağlıklı, hem kalıcı, hem de vücutta belirgin bir incelmenin fark edileceği bir sonuç isteniyorsa diyetin başarısı tartışılır. Total kalorinin her besin grubuna dengeli bir şekilde dağılması gerekmektedir, dengeli bir diyet ancak bu şekilde sağlanabilir. Bunun yanında tüm besinlerin kalorisinin bilinmesi, sürekli bir diyet psikolojisinde yaşamak da oldukça yorucu olsa gerek..

MACROBIOTIC DİYET

DİYET MANTIĞI: Sadece aç olduğunuzda yemek, yavaş çiğnemek ve porsiyonların günlük olarak şu şekilde bölünmesi; %10 sebze çorbası, %30 sebze, %10 fasulye ve deniz sebzeleri, %50 tam tahıl ve bir miktar deniz ürünleri, meyve ve fındık, bu diyetin ana öğeleridir. Bol miktarda bitki çayı da önerilir. Et, kümes ürünleri, yapay veya kimyasal işlem görmüş besinler, kafein ise yasaktır. Bu diyetler, Budist ruhunu ve belirli diyet prensiplerini, ruh ve fiziksel iyiliği dengelemek amacıyla birleştirir. Kümes hayvan ürünlerinden, etlerden ve yağlı besinlerden gelecek toksinlerden uzak durmak amacı vardır. Bu diyet çoğunlukla tam tahıllardan ve pişmiş sebzelerden zengindir. Bu diyetle kanser gibi hastalıkların önlenebildiği veya tedavi edilebileceği düşünülüyor, ancak bunu kanıtlayan bir çalışma yok. Diyet tam tahıl ve sebzelerden oluştuğundan bu yeme planının sağlık yararları olacağı kesindir çünkü düşük yağ ve yüksek lif içermektedir. Patates, domates, biber, ıspanak, avokado, muz, ananas gibi besinler fazla önerilmez. Belirli maddelerden yapılmış çanak çömlek ve araçla pişirme önerilir. Cam, tahta, paslanmaz çelik, seramik ile pişirme uygun kabul edilir. Mikrodalga fırın veya elektrik kullanımı istenmez.

GERÇEKLER: Eğer düzgün bir şekilde planlanmazsa bu diyetler yetersiz beslenmeye yol açabilir. Hamileler veya çocuklara önerilmez çünkü yetersiz protein ve besin öğeleri içermektedir. Et ve kümes hayvanlarının yasaklanmasıyla gerekli protein, demir, B12 gibi öğelerin alımı azalmaktadır.